


KANNABINOIDY W LECZENIU ONKOLOGICZNYM

Choroby onkologiczne stały się kolejną światową pandemią, z którą zmagamy się od wielu lat. Raport Health at a Glance 2021 pokazał, że zapadalności na schorzenia onkologiczne w Polsce na tle innych krajów OECD wypada na podobnym poziomie. W Polsce średnia wynosi 267 osób na 100 tys., gdy w innych krajach wykazują średnią na poziomie 294 zachorowań [1]. W ciągu 30 lat zanotowano dwukrotny wzrost zachorowalności na nowotwory złośliwe. U mężczyzn najczęściej, bo aż w ⅓ odnotowuje się raka płuc, z kolei u kobiet najbardziej rozpowszechnionym nowotworem jest rak piersi [2]. Agresywne metody leczenia nowotworów w postaci radioterapii, chemioterapii, terapii immunologicznych pogarszają komfort życia pacjenta w czasie terapii, gdyż u zdecydowanej większości prowadzą do utraty apetytu, nudności, spadku masy ciała, wyniszczenia, problemów ze snem, a nawet depresji.
Nowotwór (łac. neoplasma) to choroba materiału genetycznego, która powstaje na skutek nagromadzenia się uszkodzeń genetycznych w komórkach organizmu i są wynikiem niepowstrzymanego namnażania się komórek, które dzielą się zbyt szybko i w nadmiernej ilości, co dodatkowo nie jest zauważane przez układ odpornościowy, przez co komórki te nie są szybko wychwytywane oraz eliminowane. Do uszkodzeń może dojść na każdym etapie życia człowieka, ze względu na ekspozycję organizmu na różnego rodzaju czynniki, które przyczyniają się do mutacji w komórkowym DNA.
Kannabinoidy to substancje czynne, które odpowiadają za większość własności psychoaktywnych konopi indyjskich. Zaliczane są do nich także organiczne związki chemiczne oddziałujące na receptory kannabinoidowe, które mogą znaleźć zastosowanie medyczne w różnych wskazaniach (3). Kannabinoidy są naturalnymi substancjami chemicznymi występującymi w konopiach – zarówno siewnych (Cannabis sativa L.), jak i indyjskich (Cannabis indica).
Układ endokannabinoidowy u człowieka posiada dwa typy receptorów CB1 i CB2. Receptory te wchodzą w interakcję z neuroprzekaźnikami produkowanymi przez nasze ciało, które nazywamy endokannabinoidami. W skład układu endokannabinoidowego wchodzą też enzymy odpowiedzialne za syntezę i rozkład kannabinoidów. Działanie kannabinoidów polega na pobudzaniu dwóch receptorów, receptora kannabinoidowego typu 1 i typu 2 (CB1 i CB2), w obrębie układu endokannabinoidowego, w których znajdują się receptory kannabinoidowe. Obecnie znane są specyficzne receptory dla kannabiniodów klasyfikowane jako CB1 i CB2, które różnią się powinowactwem do różnych substancji czynnych i lokalizacją [4–6]. Zdecydowana większość efektów działania kannabinoidów, wynika z aktywacji CB1, przy czym CB2 odgrywa ważniejszą rolę w funkcjach odpornościowych i zapalnych.
Zawarte w medycznej marihuanie kannabinoidy posiadają udowodnioną naukowo wspomagającą aktywność przeciwnowotworową. Kannabinoidy zawarte w konopiach, działają antyproliferacyjnie, czyli hamują zdolność komórek do rozmnażania oraz utrudniają powstawanie nowych naczyń krwionośnych. Medyczna Marihuana może pomóc pacjentom w zmniejszaniu objawów glejaka, takich jak: bóle głowy, niewyraźne widzenie, trudność w mówieniu, zmiany nastroju lub osobowości, utrata apetytu czy nudności.
Medyczna marihuana w onkologii może wspomagać terapię onkologiczną na wielu różnych etapach, jako część skojarzonego leczenia nowotworów i może być stosowana w leczeniu bólu nowotworowego, łagodzeniu nudności w trakcie chemioterapii oraz jako środek przeciwdrgawkowy. Nie zastępuje klasycznego leczenia onkologicznego, takiego jak chemioterapia, radioterapia, immunoterapia czy leczenie chirurgiczne.
W powikłaniach po chemio- lub radioterapii mogą pojawiać się bóle, które są kolejnym wskazaniem do stosowania Marihuany Medycznej. Można ją stosować także jako lek wzmacniający działanie opioidowych (narkotycznych) leków przeciwbólowych, co pozwala zmniejszyć ich dawki. W kontekście Marihuany Medycznej i zastosowania kannabinoidów w leczeniu wspomagającym u chorych na raka, warto wspomnieć o działaniu przeciwwymiotnym u pacjentów z nudnościami i wymiotami [7], oraz wzmagającym łaknienie przy braku apetytu, ból, problemy z zasypianiem, obniżony nastrój, skurcze mięśni, co przeciwdziała wyniszczeniu spowodowanemu chorobą nowotworową.
Równie ważny jest pozytywny efekt Marihuany Medycznej na nastrój pacjenta dzięki działaniu przeciwlękowemu. Medyczna marihuana znajduje również zastosowanie w stanach terminalnych choroby nowotworowej u pacjentów leczonych paliatywnie oraz u wielu innych pacjentów onkologicznych.
Przegląd badań z 2015 roku dał wyraźny znak, że wpływ układ endokannabinoidowego na rozwój raka odbywa się poprzez hamowanie rozwoju agresywnych komórek nowotworowych. Zauważono również, że komórki rakowe posiadają znacznie zwiększoną aktywność enzymów odpowiedzialnych za niszczenie endokannabinoidów [8-9].
Dzięki licznym badaniom dowodzącym skuteczności i bezpieczeństwa konopi można stwierdzić, że stosowanie medycznej marihuany w onkologii pomaga lepiej kontrolować chorobę, zmniejsza uciążliwe objawy, poprawia komfort życia pacjenta oraz ułatwia powrót do zdrowia.

Produkty z marihuany medycznej są dostępne wyłącznie na receptę wydawaną przez lekarza, który decyduję o zastosowaniu i sposobie prowadzenia terapii.
-
Zgony z powodu raka: Polska wciąż ma jeden z najwyższych wskaźników umieralności wśród krajów OECD [RAPORT] | Puls Medycyny
-
Nowotwory złośliwe ogółem | Krajowy Rejestr Nowotworów http://onkologia.org.pl/
-
Bakas, T., van Nieuwenhuijzen, P. S., Devenish, S. O., McGregor, I. S., Arnold, J. C., & Chebib, M. (2017). The direct actions of cannabidiol and 2-arachidonoyl glycerol at GABAAreceptors. Pharmacological research, 119, 358–370.
-
Maida V, Daeninck PJ.: A user’s guide to cannabinoid therapies in oncology. Curr Oncol. 2016; 23(6): 398–406, doi: 10.3747/co.23.3487, indexed in Pubmed: 28050136.
-
Schrot RJ, Hubbard JR.: Cannabinoids: Medical implica¬tions. Ann Med. 2016; 48(3): 128–141, doi: 10.3109/ /07853890.2016.1145794, indexed in Pubmed: 26912385.
-
Young RJ, Nguyen M, Nelson E.: Pain Medicine Springer, Switzerland 2017.
-
Regulation of nausea and vomiting by cannabinoids; Linda A Parker, Erin M Rock, and Cheryl L Limebeer; Br J Pharmacol. 2011 Aug; 163(7): 1411–1422.
-
Cannabis: The Debate Continues | A Train education – Therapeutic Effects and Indications for Cannabis Use; https://www.atrainceu.com/content/5-therapeutic-effects-and-indications-cannabis-use
-
Understanding Cancer | NCBI https://www.ncbi.nlm.nih.gov/books/NBK20362/